VRAAG EN ANTWOORD

Waarom fokken als er al zoveel katten in het asiel zitten?

Voor wie in België wil starten met het fokken van katten, gelden strikte regels. De regels zijn bijvoorbeeld veel strenger dan in Nederland. En dat is maar goed ook! Op die manier probeert de overheid het overschot aan katten te beperken. Want helaas zitten de asielen vol met katten zonder thuis...

Dit is vooral te danken aan:

Particulieren die de wet niet naleven en hun katten niet of niet op tijd steriliseren waardoor er veel ongeplande nestjes voorkomen. De kittens die uit zulke nestjes voorkomen, worden vaak gratis weggeven aan andere particulieren waardoor deze vicieuze cirkel in stand gehouden wordt. Kittens uit zulke 'oeps'- nestjes, moeten eigenlijk bij wet verplicht gesteriliseerd/gecastreerd worden, gechipt en geregistreerd worden, minstens éénmalig gevaccineerd worden en minstens 12 weken bij de moeder blijven vooraleer ze naar een nieuwe eigenaar gaan, maar dit wordt helaas vaak niet gedaan.
Gemeentes die geen goed beleid hebben om de zwerfkattenpopulaties in te perken.
Broodfokkers bij wie vermeerderen en geldgewin op de eerste plaats staan. Helaas kopen mensen nog vaak een kitten bij zulke fokkers uit onwetendheid of omdat ze geen geduld hebben om te wachten op een kitten.

Helaas worden goede, betrouwbare fokkers ook vaak met de vinger gewezen dat ze zouden bijdragen aan dit probleem. Dit klopt echter niet. Vraag maar eens na bij asielen en VZW's voor zwerfkatten waar de kern van het probleem ligt. We zouden niet met zo'n gigantisch overschot aan katten te kampen hebben als iedereen zich aan de sterilisatieplicht, die trouwens al sinds 2014 van kracht is, zou houden.

Een betrouwbare fokker fokt niet om te vermeerderen maar fokt op een verantwoorde manier om zo bij te dragen aan het behoud van een bepaald ras. Zo'n fokker zal zijn kittens bovendien niet zomaar aan de eerste de beste kandidaat verkopen uit winstbejag, maar gaat de toekomstige huisjes zorgvuldig selecteren en enkel verkopen aan eigenaars die een kitten op een weldoordachte manier aanschaffen. De kans dat deze kittens ooit in een asiel terecht komen, is zeer zeer klein.

Naast het feit dat ik als hobbyfokker op een verantwoorde manier fok, probeer ik ook in mijn werk als dierenarts

mijn steentje bij te dragen om het overschot aan katten in te dijken. Zo maak ik mensen op dagelijks basis bewust van het belang van sterilisatie/castratie. Daarnaast hanteren we met de praktijk gunstige tarieven aan VZW's die zwerfkatten steriel maken en doen we regelmatig donaties van voeding/medicatie of bruikbare spullen aan asielen.

Wat betekent het HK nummer?

Als fokker krijg je pas een HK nummer (= erkenningsnummer) van de overheid als je voldoet aan de voorwaarden voor de erkenningsprocedure. Voor deze erkenningsaanvraag moet je als hobbyfokker:

een aanvraagkost betalen
een contract met een bedrijfsdierenarts afsluiten die per nestje minimaal tweemaal op controle komt
een BTW nummer hebben
een administratie bijhouden die bestaat uit een inventaris, bezoekrapporten van de dierenarts, worpfiches, garantiecertificaten
een handleiding schrijven voor toekomstige kittenkopers met richtlijnen voor huisvesting en verzorging

Na de aanvraag wordt er een controle aan huis gedaan om te kijken of de katten goed gehuisvest worden. Zo wordt er bijvoorbeeld gekeken of er brandalarmen aanwezig zijn, of er voldoende krabmogelijkheden zijn, of de ruimtes goed schoon te houden zijn, of het voer correct bewaard wordt etc.

Als alles in orde is, kent de overheid je een HK nummer toe. Pas als je een HK nummer hebt gekregen, kan je lid worden van een rasvereniging. Bij zo'n vereniging kan je een aanvraag doen om een cattery op te richten en je catterynaam te laten registreren.

!Let op!

Een HK nummer betekent helaas niet automatisch dat het om een betrouwbare, goede fokker gaat.

Waarom?

Een belangrijke hiaat bij het toekennen van een HK nummer is namelijk dat de voorwaarden niet heel streng zijn en dat er meestal slechts 1 bezoek wordt gedaan bij het begin van de aanvraag tot erkenning. Eens de erkenning is toegekend, worden er amper tot geen controlebezoeken meer uitgevoerd. Dit zorgt ervoor dat sommige fokkers met HK nummer de weg van broodfok inslaan...

Een stamboom is een veel betrouwbaarder document om er zeker van te zijn dat je kitten van een betrouwbare fokker komt. Hiervoor moet je als fokker namelijk bij elk nest opnieuw voldoen aan alle voorwaarden om stambomen te verkrijgen. Bij fokkers met HK nummer die zonder stamboom fokken, moet je je altijd afvragen waarom. Want meestal zit er dan een addertje onder het gras...

Hieronder lees je meer over het belang van een stamboom.

Stamboom: waarom is zo'n 'papiertje' belangrijk?

Een stamboom moet je eigenlijk beschouwen als een kwaliteitslabel. Op een stamboom staan onder andere de gezondheidstesten van de ouderdieren en de graad van inteelt. Bovendien bevat een stamboom info over de voorouders (4 tot 5 generaties) van je kitten, het is het enige officiële bewijs dat je kat een echte raskat is.

Laat je aub niet verleiden door fokkers die zeggen dat een stamboom duur en onnodig is. Dat is namelijk niet waar! De aanvraag van een stamboom kost een fokker slechts 12-15 euro. MAAR een fokker moet zich wel aan bepaalde regels houden om een stamboom te verkrijgen voor zijn kittens. En daar wringt vaak het schoentje... Broodfokkers die kittens zonder stamboom verkopen, zijn meestal niet in orde met 1 of meerdere van die voorwaarden. Bovendien vragen ze vaak quasi evenveel geld voor hun kittens in vergelijking met kittens die afkomstig zijn van betrouwbare fokkers die mét stamboom fokken.

Welke regels moeten fokkers dan juist volgen om een stamboom te krijgen voor hun kittens?

Sinds 2025 heeft de overheid een nieuw fokkerijbesluit ingevoerd in Vlaanderen:
- Per ras is er een fokprogramma opgesteld waarbinnen bepaalde gezondheidstesten verplicht zijn. Op die manier wordt geprobeerd om gekende gezondheidsproblematiek zoveel mogelijk te weren binnen het ras. Bij de Brits Korthaar gaat het om HCM, PKD en moet er gelet worden om niet te fokken met katten die een te korte snuit hebben.
- Het inteeltcijfer moet laag gehouden worden om de genetische diversiteit te behouden, aangezien dit nauw samenhangt met de gezondheid van het ras.
- Er wordt een genetisch profiel van de ouderdieren en kittens opgesteld om ouderschapsverificatie toe te laten.
- Enkel een erkende rasvereniging kan stambomen afleveren, een fokker moet dus lid zijn van zo'n vereniging. Dit kan enkel als de cattery erkend is door de overheid en dus een HK nummer heeft én als de fokker zich houdt aan de regels van de rasvereniging:
  - beide ouders moeten gechipt en geregistreerd zijn en moeten uiteraard zelf een stamboom hebben.
  - moederpoes mag maximaal drie nestjes per twee jaar krijgen om voldoende te kunnen recupereren.

Mogelijke redenen waarom een fokker dus kittens verkoopt zonder stamboom, is bijvoorbeeld omdat de moederpoes vaker dan toegestaan een nestje heeft, of omdat de fokker geen geld wil steken in de verplichte gezondheidstesten, of omdat de ouders geen raszuivere Brits Kortharen zijn.

Wat is de prijs van een kitten?

De vraagprijs voor een kitten varieert tussen 1500 tot 1750 euro en is afhankelijk van verschillende factoren zoals oa. verhuis naar buitenland, verhuis per twee kittens, kleur, ouderdieren, dekgeld dekkater,...

Er wordt dan al snel gedacht dat fokken winstgevend is, maar het tegendeel is waar... En dat is ook helemaal niet de bedoeling van fokken. Een fokker die met het oog op winst fokt, is verkeerd bezig. Naar mijn mening is fokken puur een hobby, iets dat je met hart en ziel doet!

Maar dat neemt niet weg dat je als fokker wel bepaalde kosten moet doorrekenen in de vraagprijs per kitten om de cattery draaiende te houden. Om een beter inzicht te geven waar de vraagprijs voor een kitten vandaan komt, heb ik een opsomming gemaakt van de kosten die gepaard gaat met het fokken van een nestje en het runnen van een betrouwbare cattery.

KOSTEN PER NEST:

Eénmalig per fokpoes:

Aanschaf kwalitatieve fokpoes: 3500 - 7500 euro / gemiddeld 5500 euro
PKD test (via echo en DNA): 170 euro
Bloedgroepbepaling: 35 euro
Genetisch profiel: 40 euro

Deze kosten worden bij de berekening van de prijs per kitten gedeeld door 12 aangezien ervan uitgegaan wordt dat dit het aantal kittens is dat een fokpoes hopelijk zal grootbrengen tijdens haar 'fokcarrière', gerekend op 4 nestjes van gemiddeld 3 kittens.

Kosten per kitten +/- 475 euro.

Terugkerende kosten:

Dekgeld kwalitatieve kater: 450-550 euro / gemiddeld 500 euro
Diverse benodigdheden (oa. werpkist, camera werpkist, XL transportbak kittens, extra krabmateriaal/kattenbakken kittens, weegschaal, warmtemat, thermometer, slijmzuiger, flesjes, navelklemmen, schaar,...): +/- 1200 euro per 5 jaar = 240 euro/jaar
Aanschaf bevallingsset per nest (oa. kittenmelk, onderleggers, oxytocine,...): 50 euro
Extra zorg moederpoes (oa extra ontworming, check-up na bevalling, extra voer tijdens dracht en lactatie,...): 200 euro
HCM screening en FIV/FeLV test: 195 euro
Echo en RX dracht: 175 euro
Tweemaal visite bedrijfsdierenarts per nest: 165 euro
DNA profiel nest: 66 euro
Stamboom kittens: 3 x 12 euro = 36 euro
Chip en registratie kittens: 3 x 60 euro = 180 euro
Vaccinatie kittens: 3 x 40 euro = 120 euro
Rabiësvaccinatie (enkel voor buitenland): 25 euro
Ontworming kittens: 3 x 20 euro = 60 euro
Europees paspoort kittens: 3 x 5 euro = 15 euro
Voer, kattenbakvulling en kittenpakket kittens (vanaf 5 tot 16 w leeftijd): 3 x 80 euro: 240 euro
Castratie/sterilisatie:
- kater: 85 euro/ kattin: 165 euro: gemiddeld 3 x 125 euro = 375 euro

Bovenstaande kosten worden gedeeld door 3 aangezien ervan uitgegaan wordt dat een nestje uit gemiddeld 3 kittens bestaat.

Kosten per kitten +/- 880 euro.

TOTAAL per kitten: +/- 1400 euro

MAAR dan zijn we er nog niet....

Want in de volgende tabel kan je zien dat er veel kosten niet doorgerekend worden en dat er ook onverwachte kosten of tegenslagen kunnen voorkomen.

KOSTEN DIE NIET IN REKENING WORDEN GEBRACHT / ONVERWACHTE KOSTEN / TEGENSLAGEN

Oprichten cattery - éénmalige kost (oa. erkenning, registratie catterynaam, inschrijving KBO en aanvraag BTW nummer...): +/- 250 euro
Runnen cattery - jaarlijks terugkerende kost (oa. lidgeld BCF, website, provinciebelasting, kosten boekhouder...): +/- 750 euro
Beheer website/sociale media
Administratie bijhouden (oa. inventaris, bezoekrapporten bedrijfsdierenarts, contracten opmaken, aanvraag stambomen,...)
Tijd en benzine voor wegbrengen moederpoes naar de dekkater / idem voor wegbrengen kittens naar hun nieuwe huisjes
Tijd die je vrijmaakt voor kittenbezoekjes
Verlofdagen die je opneemt rond de periode van de bevalling
Elke 2-3 uur flesjes geven (ook 's nachts) indien de kittens zelfstandig niet genoeg drinken
De vele uren poetswerk om de hygiëne in de cattery optimaal te houden
De kans bestaat dat er een keizersnede nodig is (+/- 500 euro)
De kans bestaat dat een fokpoes vervroegd op pensioen moet door bijvoorbeeld baarmoederontsteking of vruchtbaarheidsproblemen
De kans bestaat dat moederpoes bijvoorbeeld melkklierontsteking krijgt
Een nestje kan slechts uit 1 kitten bestaan in plaats van het verwachte gemiddelde van 3 kittens
Er kunnen kittens doodgeboren worden of komen te overlijden tijdens de eerste weken
....

CONCLUSIE:

Als je rekening houdt met alle extra's, zie je al snel dat fokken op een verantwoorde manier een dure hobby is. Je mag als fokker al blij zijn als je 'break-even' draait. Als er ooit toch wat 'winst' gemaakt wordt, zal een goede fokker dit direct weer herinvesteren in de cattery en oa. gebruiken voor de zorg van de fokpoezen die op pensioen zijn of de katten nog eens extra verwennen met nieuw speelgoed of een nieuwe krabpaal :)